INFORMATIE OVER MANTELZORG

Naar schatting een miljoen mensen in België zijn dagelijks of wekelijks in de weer om een hulpbehoevend familielid of naaste te helpen. Het zijn mensen die op een of andere manier mantelzorg verlenen. De grootste groep zijn tussen de 45 en de 65 jaar. Slechts een deel van deze mensen is ook geregistreerd als mantelzorger.

In dit artikel besteden we graag aandacht aan deze belangrijke en noodzakelijke groep van mensen en brengen we jou wegwijs in de “wereld van de mantelzorg”.

Wat is mantelzorg?

Het gaat om zorg die de hulpbehoevende als een mantel omgeeft. De mantel is hierbij een metafoor voor alles wat ons met warmte omringt.

Mantelzorg gaat om extra zorg.
Als mantelzorger neem je taken over van iemand die dat zelf niet (meer) kan. Dat kan van alles zijn: huishoudelijke taken, persoonsverzorging, emotionele of administratieve ondersteuning.
Mantelzorg wordt niet verleend binnen het kader van een hulpverlenend beroep of georganiseerd vrijwilligerswerk.
Mantelzorg wordt gegeven door één of meerdere personen. Eén zorgbehoevende persoon kan meerdere mantelzorgers hebben.
Mantelzorg vloeit voort uit de sociaal-emotionele relatie die iemand heeft met de persoon voor wie hij zorgt. Anders gezegd: als mantelzorger heb je met diegene voor wie je zorgt een persoonsgebonden relatie. Je houdt van die persoon en je voelt je moreel verplicht om de zorg op te nemen. Die band tussen jullie was er ook al voor er van een zorgsituatie sprake was.
Mantelzorg is geen synoniem voor thuiszorg. Je kan best ook mantelzorger zijn voor iemand die in een residentiële setting verblijft, bijvoorbeeld in een woonzorgcentrum.

En ten slotte nog dit. Meestal kies je er niet echt bewust voor om mantelzorger te worden. Iemand uit je omgeving heeft op een bepaald moment hulp nodig en bijna automatisch steek jij je hand uit, omdat die persoon belangrijk voor je is.

Bron: de website ma-zo.be – Netwerk van mantelzorgers, van maandag tot zondag

Vanaf wanneer ben je mantelzorger?

Je bent een mantelzorger wanneer je:

zorg biedt aan iemand die omwille van ziekte, handicap, ouderdom een psychische kwetsbaarheid of verslavingsproblematiek ondersteuning nodig heeft.
een affectieve band hebt met de persoon voor wie je zorgt. Je moet dus geen familie zijn om mantelzorger te zijn. Je zorgt bijvoorbeeld voor je buur, je partner, je kind, je ouder, je vriend…
jouw hulp en zorg aan die zorgvrager op frequente basis verleent.

Wat houdt het mantelzorgstatuut in en hoe kan je dit aanvragen?

Sinds 1 september 2020 kan je als mantelzorger een officiële erkenning aanvragen. Deze erkenning bestaat eigenlijk uit twee types erkenningsattesten.

Algemeen erkenningsattest: dit is een algemene erkenning van de mantelzorger.
De erkenning met het sociaal voordeel: deze erkenning kan je als mantelzorger aanvragen als je mantelzorgverlof wil aanvragen.

Je kan beide types erkenning aanvragen via het ziekenfonds van de mantelzorger.

Meer informatie vind je op: website Vlaams Expertisepunt Mantelzorg

Heb je als mantelzorger recht op een premie?

Er bestaan verschillende premies (via de zorgkas of via de gemeente – al geldt dit niet voor alle gemeentes) om mantelzorgers en zorgvragers te ondersteunen. Voor elk van die premies bestaan er andere voorwaarden voor zowel zorgvrager als mantelzorger.

Via de zorgkas kan je recht hebben op 3 premies:

Het zorgbudget voor zwaar zorgbehoevenden
Het zorgbudget voor ouderen met een zorgnood
Het zorgbudget voor personen met een handicap

Via jouw gemeente: dit vraag je best na, ook in de gemeente van de persoon voor wie je zorgt.

Elke premie heeft zijn eigen voorwaarden

Bron: de website steunpuntmantelzorg.be

Wat met thuiszorg?

Mantelzorg en thuiszorg gaan hand in hand. In zes op tien van de gevallen wordt mantelzorg aangevuld en ondersteund door thuiszorg, voor een gemiddelde van 6 uur per week. Per week wordt er dus gemiddeld naar schatting 16u zorg per zorgbehoevende verleend, waarvan een 10 uur door de mantelzorg en 6 uur door de thuiszorg.

Tussen beiden bestaat een vrij duidelijke taakverdeling, waarbij de mantelzorg toch eerder de lichtere vormen van hulp opneemt en de thuiszorg de zwaardere, zoals de persoonlijke verzorging en het huishoudelijk werk. Hulp bij persoonlijke verzorging blijkt vooral een taak van de thuiszorg. Hulp in het huishouden wordt vaak gedeeld door thuiszorg en mantelzorg.

Bron: Studie Ouderenzorg 2016 van Socialistische mutualiteiten (volledige studie )

Mantelzorg of woonzorgcentrum? Waarom niet beide?

Tot slot geven we graag nog de korte inhoud mee van een opiniestuk door Nele Laureys op de website dewereldmorgen.be. Want zouden we effectief niet meer werk moeten maken van mantelzorg binnen het woonzorgcentrum?

We verwachten als maatschappij dat de familie van de oudere die nog thuis woont zijn verantwoordelijkheid neemt. “Eenmaal in de voorziening wordt de familie gereduceerd tot lastige pottenkijker”, aldus Mieke Vogels.

Wanneer de nood aan extra ondersteuning hoog is, verhuist de oudere vaak naar een woonzorgcentrum. Van de ene dag op de andere verandert de rol van de mantelzorger. De zorg voor de oudere wordt vaak volledig overgenomen door de professionele zorgverleners. Voor familieleden voelt dit vaak aan alsof alles hen uit handen wordt genomen. In het ergste geval voelen ze zich zelfs buitengesloten.

Een duidelijk aanspreekpunt voor de familie, iemand bij wie ze terecht kunnen met vragen, problemen en klachten zou een oplossing kunnen zijn. Een brugfiguur tussen familie, bewoner en woonzorgcentrum die ervoor zorgt dat de mantelzorger en bewoner zich gewaardeerd voelt, om zo samen met het woonzorgcentrum echte partners in de zorg te worden. Een bemiddelaar, specifiek opgeleid in deze materie kan veel extra levenskwaliteit opleveren. Waar wachten we nog op?

LEES OOK: MANTELZORG AANVRAGEN MOGELIJK VANAF 1 SEPTEMBER 2020